3 – تعدد و تنوع حقوق و آزادی ها

یکی از نکات مهم دیگر اعلامیهء جهانی حقوق بشر، که شایان توجه است، تعدد و تنوع و وسعت دایره ی شمول آزادی هاییست، که برای مردم جهان پیش بینی و مقرر شده است. به این ترتیب ملاحظه میشود، که نخستین بار در تاریخ عالم، یک سلسله حقوق کامل و جامع جنبه ی بین المللی یافته و مورد شناسایی دولت های مختلف قرار گرفته است.

اعلامیهء جهانی علاوه بر آزادی فکر و عقیده و آزادی اجتماعات، مصئونیت از توقیف غیر قانونی و محاکمه با حضور هیات منصفه، که نتیجه ی پیروزی های گذشتهء بشر است – حق کار و حق امنیت اجتماعی و فرهنگ و صحت و زندگی آبرومند را نیز لازمه ی زندگی کلیهء افراد روی زمین میداند -

در بسیاری از قوانین اساسی کشورهای مختلف تهیه ی کار برای بیکاران، بیمهء اشخاص بیکار، مستمری برای ایام پیری و دورهء بیماری و فرهنگ مجانی، برای عموم تضمین شده است. در سایر قوانین و مقررات این کشورها نیز اخیراً در موارد مزبور، تاکیدات و تصریحاتی به عمل آمده است. با این همه باید اذعان کرد، که حقوق اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی مقرر در مواد 22 الی 27 اعلامیهء جهانی حقوق بشر در هیچ نقطه ی جهان، هنوز به طور کامل به مرحلهء اجرا گذارده نشده است و اگر هم اجرا شده، در تعدادی ازکشورهای انگشت شمار است.

اعلامیهء جهانی با وضوح و صراحت کامل حقوقی را نام میبرد، که به واسطهء تغییرات و تحولات اقتصادی و اجتماعی، ضرورت یافته و سعی میکند، احتیاجات تازه ای را، که ناشی از بیداری بشر است، تامین کند. اعلامیهء جهانی با پیش بینی و مقرر داشتن این حقوق، در افکار و نظریات اجتماعی و قضایی این عصر، تحول بزرگی به وجود آورده و در عین حال هدف ی را به عالمیان نشان داده، تا بتوانند پیشرفت های خود را در طریق آزادی و کسب حقوق فردی بر حسب نزدیک شدن به آن هدف بسنجند. (1)

1- ابوسعیدی، همان اثر، ص 256.
 
حقوق مدنی و سیاسی که به موجب مواد سوم الی بیست و یکم اعلامیهء جهانی، مورد شناسایی و تصریح قرار گرفته، به این شرح است: حق آزادی و امنیت شخصی، آزادی از بردگی و اطاعت اجباری، آزادی از شکنجه و مجازات، یا رفتار ظالمانه و مغایر انسانیت و شئون بشری، حق برخورداری از حمایت قانون، بدون تبعیض و بالسویه، حق رجوع به محاکمه صالحه برای حفظ و تامین حقوق اساسی فردی، مصئونیت از توقیف یا حبس یا تبعید خودسرانه، رسیدگی منصفانه به دعاوی و اتهامات فرد در محاکم صالحه و مستقل و بی نظر، عدم شمول مجازات شدیدتر از آنچه در حین ارتکاب جرم مقرر بوده و اجرا میشده ، حق حمایت در مقابل مداخلات غیر قانونی در زندگی خصوصی افراد و امور خانوادگی و اقامتگاه و مکاتبات آنان، آزادی عبور و مرور و مسافرت، حق پناهندگی به کشورهای خارجی، حق تابعیت، حق ازدواج، حق مالکیت، حق آزادی فکر و وجدان و مذهب و حق آزادی در تغییر مذهب، یا عقیده و اظهار عقیده و ایمان و اجرای مراسم مذهبی و دینی، حق تشکیل مجامع و جمعیت های مسالمت آمیز، حق شرکت در ادارهء امور عمومی کشور با تساوی شرایط؛ حقوقی که در مواد بیست وسه الی بیست و هفت تصریح گردیده است، مربوط است به حقوق فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، که اولین بار در اعلامیهء جهانی حقوق بشر مورد تأیید قرار گرفته و تازگی دارد. این حقوق عبارت است از: حق کار، آزادی در انتخاب نوع کار، حق حمایت در مقابل بیکاری، حق دریافت مزد مساوی در مقابل کار مساوی، تامین زندگی هر فرد و خانواده اش موافق شئون انسانی، حق استراحت و فراغت و تفریح و محدودیت ساعات کار و رخصتی با معاش، تامین سطح زندگی و سلامتی و رفاه هر فرد و خانواده اش از حیث خوراک و مسکن و مراقبت های طبی و خدمات لازم اجتماعی و تامین مسایل امرار معاش در مواقع بیکاری و بیماری و نقص عضو و پیری، حق بر خورداری از حمایت اجتماعی در مورد تمام کودکان اعم از آنانی که بر اثر ازدواج یا بدون ازدواج به دنیا آمده باشند و حق تعلیم و تربیهء ابتدایی و اساسی که مجانی و اجباری باید باشد.(1)

 

4 – تعمیم حقوق و آزادی های فردی

چهارمین نکته ی مهمی که در اعلامیهء جهانی حقوق بشر مورد توجه و تصریح قرار گرفته، عمومیت و شمول مقررات اعلامیه است، نسبت به تمام افراد جهان. این نکته در اظهارات نمایندهء

استرالیا، که در تاریخ تصویب اعلامیه ریاست مجمع عمومی سازمان ملل متحد را بر عهده داشت، به خوبی منعکس است: " در تاریخ بشر این نخستین بار است که یک جامعه ی متشکل از نمایندگان ملل جهان، حقوق و آزادی های اساسی بشر را با اتکا به عقاید ملل متحد به صراحت اعلام می دارد و ملیون ها مرد و زن و کودک در سراسر گیتی، در نقاط ی که فرسنگ ها از پاریس و نیویارک دورست برای کمک و رهنمایی و تحقق آمال خود، چشم امید بدان دوخته اند".

1- حسین شریفی طرازکوهی، حقوق بشر، (تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، چاپ اول، زمستان 1380)، ص 93 .

2 - ابوسعیدی، همان اثر، ص 258.
 

مهمترین هدف اعلامیهء جهانی در همین نکته نهفته است، که اختصاص به یک شخص یا دسته یی از اشخاص، به یک ملت، یا یک دسته ی از ملل، ندارد. بلکه عموم ملل و تمام مردم روی زمین را شامل است و هر فرد در هر نقطه ی گیتی باید بتواند از این حقوق وآزادی ها استفاده کند.(2)

www.OsmanArrib.blogfa.com